Felix Meritis: historisch pand met de modernste techniek

Dat vraagt om inventieve installateurs die het leuk vinden om maatwerkoplossingen te leveren. Al met al een installatieprestatie om trots op te zijn. Gelukkig door verdiensten, zeg maar. En toevallig is dat de letterlijke vertaling van ‘Felix Meritis’. 

Nexton tekende voor de volledige elektrotechnische installatie, inclusief zwakstroom theaterinstallatie, LED-verlichting, brandveiligheidsinstallatie, toegangsbewaking en een uitgekiende infrastructuur. Een project waarbij Nexton-bedrijven Mega Elektra, Spiering, Centricity24 en Fortezza de mankracht en de kennis leverden.

In volle allure teruggeven aan Amsterdam

Ruud Raaphorst van B3 Bouwadviseurs coördineerde alle werkzaamheden en kent na 5 intensieve jaren elke hoek van dit unieke pand uit 1788. Hij vertelt welk groot idee aan het project ten grondslag ligt: “De eigenaar, Amerborgh, wilde het pand in volle allure teruggeven aan de stad Amsterdam en het tegelijk als cultuurgebouw geschikt maken voor commercieel gebruik. Dat betekende concreet de modernste techniek onzichtbaar wegwerken in zalen die achter de coulissen nog het meeste weg hebben van een VOC-schip.”

Restaureren en moderniseren

Bij moderne podia en zalen betekent ‘onzichtbaar wegwerken’ dat alle leidingen, kabels en installaties tegen het plafond worden gemonteerd en dat alles zwart wordt gespoten. Zo makkelijk ging dat niet bij het Felix Meritis. Daar moest het plafond maagdelijk wit blijven, inclusief bogen en ornamenten. “De twee belangrijkste eisen van de klant, namelijk restaureren en moderniseren, zaten elkaar in de praktijk inderdaad regelmatig in de weg”,  zegt Raaphorst. “Soms leek bijvoorbeeld het boren in de balken de enige optie. Maar dan stak Monumentenzorg daar een stokje voor. En in de Kremlinzaal moesten de wandcontactdozen onzichtbaar worden weggewerkt in gele wanden. Op kleur spuiten is geen bestendige oplossing, dat slijt te snel. Het was niet eenvoudig om het materiaal in exact de goede kleur geel op de kop te tikken. Maar het is de jongens van Nexton toch allemaal gelukt.”

Vloeren geopend tijdens de installatiewerkzaamheden

Pas in het werk bleek hoezeer de constructie in de jaren achteruit was gegaan. De fundering was gelukkig nog wel goed, maar de balken van de verdiepingsvloeren waren in het midden wel een halve meter doorgezakt. Dit kwam pas aan het licht toen de vloeren werden geopend tijdens de installatie. Herstelwerkzaamheden gingen in overleg met de architecten én Monumentenzorg. En voortschrijdend inzicht leidde ertoe dat het leidingwerk dat al was aangelegd weer moest worden aangepast. Raaphorst: “Dat vraagt veel creativiteit, flexibiliteit en communicatieve vaardigheden van alle betrokkenen. En dat waren er nogal wat. In totaal zo’n 50 bedrijven, waarvan 25 uitvoerende partijen.” 

Variabele akoestiek

Alsof er niet al genoeg uitdagingen waren, lag de lat op alle fronten hoog. Zo was de vereiste norm voor brandveiligheid gelijk aan die voor nieuwbouw. Dat betekende dat de monumentale, metershoge houten deuren die toegang geven tot de centrale hal zijn vervangen door replica’s van staal met houten beplating. Ook is er een extra vluchtroute gecreëerd via het naastgelegen pand, omdat het centrale trappenhuis in het midden van het pand alleen niet voldoende was. Om de exploitatiemogelijkheden van de zalen te vergroten, is variabele akoestiek gecreëerd met verplaatsbare wanden. Daardoor is de concertzaal voor versterkte en onversterkte muziek geschikt.

Uitgekiende infrastructuur

Raaphorst: “Omdat het hele gebouw gasloos is gemaakt, is de elektrische installatie extra zwaar. Om die toekomstbestendig te maken, hebben de installateurs van Nexton ervoor gezorgd dat de kabelgoten en ladderbanen mogelijkheid tot uitbreiding bieden, zónder dat de vloeren weer open moeten. Aan alles merk je dat ze ervaring hebben met theatertechniek. Zo kan het licht op het toneel zo bediend worden dat iedere centimeter perfect is uitgelicht. En ik weet nu, bij zoveel extra eisen en ingrepen snel een uitgekiende infrastructuur neerleggen, dat is ook de kracht van Nexton.” 

Opdrachtgever: Amerborgh Monumenten
Omvang: 5.000 m2
Werkzaamheden: totale renovatie/restauratie van de elektrotechnische installaties in een rijksmonumentaal pand uit 1777
Adviseur: Huisman & Van Muijen
Bouwcoördinator: B3 Bouwadviseurs
Aanneemsom: € 2.500.000,-
Bouwtijd: 18 maanden
Opgeleverd: maart 2020